Không
chỉ nghi ngờ độ chính xác của các thiết bị này, một số chuyên gia cho rằng dù
hàm lượng nitrat (NO3) ở ngưỡng an toàn cũng không đảm bảo thực phẩm đó an toàn,
bởi còn nhiều loại hóa chất độc hại khác chỉ có thể được phát hiện khi đưa vào
phòng thí nghiệm để kiểm tra.
“Bửu
bối” của các bà
nội trợ
Dù
đã chọn mua hàng rau củ quả tươi ở siêu thị hoặc hàng có nhãn hiệu rõ ràng cho
bữa ăn gia đình, nhưng anh Tuấn Anh (Q.Gò Vấp, TP.HCM) vẫn cảm thấy bất an trước
thông tin thực phẩm không an toàn, thịt heo dư chất tạo nạc, rau đầy thuốc trừ
sâu, nhiều tồn dư phân bón... Khi nghe thị trường bán máy có thể đo tồn dư hóa
chất trên thực phẩm, anh Tuấn Anh đã quyết định mua máy này dù giá bán khá
“chát”, dao động 5-8 triệu đồng/máy tùy loại.
Theo
anh Tuấn Anh, loại máy này được quảng cáo là có thể kiểm tra dư lượng nitrat
trên thực phẩm, rau, củ, quả, thịt tươi chỉ trong vòng 20 giây, lại có hẳn một
mục dành riêng cho việc đo hàm lượng nitrat khi chọn đồ ăn để phụ huynh có thể
biết được nguồn thức ăn an toàn, đảm bảo cho sự phát triển về sức khỏe, trí não
của trẻ.
“Quá
phù hợp nhu cầu nên tôi mua về sử dụng chứ quả thật không biết cái máy này có
thể sàng lọc tối đa, đảm bảo thực phẩm bẩn không xuất hiện trên mâm cơm hay
không” - anh Tuấn Anh thừa nhận.
Trong
khi đó, do có người nhà bị bệnh, cần chế độ dinh dưỡng an toàn, chất lượng, bà
Ngọc Mai (Q.7) cũng mua một máy đo an toàn thực phẩm, chủ yếu đo dư lượng hóa
chất nitrat, với giá gần 5 triệu đồng, có hướng dẫn bằng tiếng Việt. Với “bửu
bối” này, dù cảm thấy an tâm hơn với các sản phẩm trong bữa ăn nhưng bà Mai thừa
nhận đã gặp không ít rắc rối với chiếc máy nhỏ này khi sử dụng.
“Thỉnh
thoảng tôi đo thử một số loại trái cây, máy báo kết quả không đạt yêu cầu dù mua
hàng dán nhãn VietGap nên không biết độ chính xác ra sao” - bà Mai chia
sẻ.
Đặc
biệt, theo bà Mai, khi đi mua thực phẩm ngoài chợ, không người bán hàng nào cho
thử vì sợ làm hỏng rau củ bởi phải dùng đầu ghim của máy cắm sâu vào loại quả
mình muốn kiểm tra, chưa kể người bán hàng cũng không muốn bị phát hiện nếu lỡ
sản phẩm có chất tồn dư vượt ngưỡng an toàn.
Không
phải là
“mắt thần”
Chị
Hoài Trang, quản lý một cửa hàng thực phẩm trên đường Nguyễn Đình Chiểu (Q.3),
cho biết một lần thấy vị khách đến mua rau sử dụng thiết bị này để kiểm tra rồi
gọi điện thông báo cho người nhà rằng sản phẩm cửa hàng này là “an toàn” nên chị
đã tìm hiểu và sau đó mua ngay một chiếc để kiểm tra các loại rau và thực phẩm
đưa về cửa hàng. Tuy nhiên, chỉ sau một thời gian, loại máy này đã cho thấy
nhiều bất cập.
Theo
chị Trang, máy chỉ đo được vài ba chục loại rau quả nhất định trong khi chủng
loại thực phẩm thực tế bán ra tại cửa hàng cao hơn nhiều. Cụ thể, bảng giới hạn
dư lượng nitrat trong thực phẩm, được tặng kèm khi mua máy, chỉ có khoảng 60
loại thực phẩm thường gặp, trong khi chủng loại thực phẩm lên đến hàng
trăm.
Nhiều
khách hàng “linh động” bằng cách dùng thang đo của một loại (ví dụ như dưa leo)
để đo cho loại khác (ví dụ như bầu, bí), nhưng kết quả sẽ không chính xác vì đây
là hai loại rau khác nhau.
Thậm
chí cùng một loại rau thu hoạch cùng ngày, nhà vườn đã đưa mẫu đến phòng thí
nghiệm phân tích đạt chuẩn nhưng máy đo của khách hàng lại báo vượt mức dẫn đến
tranh cãi giữa khách và cửa hàng.
Căn
cứ vào máy đo, khách hàng không tin vào kết quả của phòng thí nghiệm, còn nhà
cung cấp khăng khăng rằng họ đã đưa cho nhà phân tích độc lập nên kết quả chính
xác hơn cái máy cầm tay. “Kết quả là cửa hàng chúng tôi phải chịu lỗ khi
ngưng bán lô hàng đó vì chiều ý người mua nhưng không thể trả lại nhà cung cấp
vì họ có kết quả phân tích” - chị Trang cho hay.
Chủ
một cửa hàng khác khẳng định việc sử dụng máy chủ yếu để khách an tâm bởi cửa
hàng thực tế đang bán rau sạch, nhưng máy đo nitrat chỉ đo được chỉ số phân bón
hóa học trong thực phẩm và cũng không chắc chắn, còn các độc chất khác thì không
biết được. Trong khi đó, nỗi lo lắng của người tiêu dùng còn là về dư lượng
thuốc trừ sâu, sản phẩm nhiễm vi sinh... Do đó, khách hàng không nên quá phụ
thuộc vào loại máy này mà lầm tưởng có thể tìm được thực phẩm sạch
ngay.
 |
|
Đo
hàm lượng nitrat bằng máy tại một cửa hàng thực phẩm
Q.3 |
Chỉ
là liệu pháp
tinh thần?
TS
Nguyễn Đăng Nghĩa, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và tư vấn nông nghiệp nhiệt
đới, cho biết thông thường các loại máy cá nhân phát hiện nhanh trong thực phẩm
chỉ là máy đo định tính, tức là phát hiện có chất độc hay không chứ khó cho biết
hàm lượng của chất đó trong thực phẩm là bao nhiêu. Đối với một số loại máy đo
nitrat nhập khẩu về VN trong vài năm gần đây có cả chức năng định lượng, tức là
cho người tiêu dùng biết nồng độ nitrat trong thực phẩm có nằm trong ngưỡng an
toàn hay không để có cách xử lý.
Tuy
nhiên, thông tin mà nhà cung cấp đưa ra chủ yếu là đánh vào nỗi sợ hãi thực phẩm
bẩn của người tiêu dùng và chiếc máy như một giải pháp hoàn hảo để giải quyết.
Còn các thông tin về cơ chế hoạt động ra sao, mức độ chính xác thế nào vẫn còn
rất mơ hồ. “Không hiểu cơ chế nào mà chiếc máy này có thể đo được hàm lượng
nitrat trong thực phẩm chỉ bằng việc cắm đầu kim của máy vào thực phẩm trong
thời gian 15 giây” - ông Nghĩa nói.
Hơn
nữa, theo ông Nghĩa, ngoài hàm lượng phân đạm (gốc NO3) trong thực phẩm, các
loại kim loại nặng, dư lượng hóa chất bảo vệ thực vật, tăng trưởng và vi sinh
vật cũng ảnh hưởng đến độ an toàn của thực phẩm. Đặc biệt, thuốc trừ sâu có hàng
ngàn loại khác nhau và không thể kiểm tra bằng máy test nhanh được mà phải đưa
vào phòng thí nghiệm để phân tích.
“Dù
cho nitrat là thành phần quan trọng khi lựa chọn thực phẩm - vì sử dụng nhiều có
thể dẫn đến ung thư - nhưng thật sai lầm khi nghĩ rằng hàm lượng nitrat ở ngưỡng
an toàn là thực phẩm an toàn. Do đó, việc mua máy thử nitrat chỉ như một liệu
pháp tinh thần là chính chứ không giải quyết được gốc rễ của vấn đề” - ông
Nghĩa nói.
Để
bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng, theo ông Nghĩa, Nhà nước cần có cơ thế nghiêm
khắc hơn nữa trong việc kiểm soát chất lượng thực phẩm trước khi ra thị trường,
chứ không phải để người tiêu dùng tự phòng vệ bằng những loại máy móc nào
đó.
(TRẦN
MẠNH - N.BÌNH - BÁO TUỔI TRẺ )
tháng 7 30, 2016
Unknown
Posted in: 
